O – Boeiboek

oer
In samenstellingen: zonder koppelteken, tenzij het tweede deel een hoofdletter heeft. Oerconservatief, oerkomisch. Maar: oer-Hollands.

officieel, officiële
Officiële heeft een trema, officieel niet.

oftewel, ofwel
Beide schrijf je aan elkaar. Er is een betekenisverschil. Ofwel als voegwoord is sterker dan of. Meer spreektaal is oftewel en dat woord heeft dan de betekenis: met andere woorden, anders gezegd.

oké
Schrijf oké, niet: ‘OK’, ‘O.K.’, ‘okay’ of ‘okee’.

olympisch, Olympische
Het bijvoeglijk naamwoord olympisch wordt met een kleine letter o geschreven, behalve in de combinatie Olympische Spelen. Het is: het olympisch dorp, de olympische gedachte, het olympisch vuur. Het is ook olympiër. De benaming Olympisch Stadion (met twee hoofdletters) wordt gebruikt voor alle centrale stadions waar Olympische Spelen zijn of worden gehouden.
Een olympiade is de periode van vier jaar tussen twee Olympische Spelen, niet de benaming van de Spelen zelf.

om
Kan vaak worden weggelaten in zinnen als: hij doet een poging (om) het redactionele systeem te begrijpen; hij laat zich de kans niet ontnemen (om) die slag binnen te halen; nu is het mogelijk (om) het plan ten uitvoer te brengen. Vanwege het ritme van de zin of vanwege de duidelijkheid is het soms beter om te handhaven. In de betekenis van ‘teneinde’ kan om niet worden weggelaten: hij schrijft een brief om zijn beklag te doen.

OM
Met hoofdletters en zonder punten. Afkorting voor Openbaar Ministerie.

omdat, doordat
Omdat geeft een reden aan, doordat de oorzaak.
– De abonnees belden de klantenservice plat omdat ze wilden protesteren tegen de fors hogere abonnementsprijs.
– De redactie werkt tegenwoordig regelmatig lange dagen, doordat er een nieuw redactioneel systeem is ingevoerd.
De constructie ‘dit komt omdat…´ is fout. Het moet zijn: dit komt doordat …, omdat in dit geval altijd de oorzaak wordt verklaard.

omwille van
Twee woorden.

ondanks (het feit) dat
‘Ondanks dat’ is een lelijke wending die probleemloos kan worden vervangen door hoewel of ofschoon. Hetzelfde geldt voor ‘ondanks het feit dat’.

onder andere, onder anderen
Twee woorden. Onder anderen slaat op personen, onder andere op zaken. Wanneer zaken worden bedoeld, is onder meer vaak duidelijker.

onder meer
Twee woorden. Slaat op zaken, niet op personen. Hij verkocht onder meer appels en peren.

onderdeel zijn van, deel uitmaken van
Het is: dit voorstel is een onderdeel van … of dit voorstel maakt deel uit van … Niet: ‘dit voorstel maakt onderdeel uit van … ‘.

ondernemingen
Namen van ondernemingen worden geschreven volgens het logo van het bedrijf zelf. Om de leesbaarheid te bevorderen wordt in sommige gevallen hiervan afgeweken. Bijvoegsels als Koninklijke, Holding, NV, nv, BV, bv, Groep of Concern worden weggelaten, evenals speciale tekens of cursiveringen uit het logo.
» bedrijfsnamen

onder wie, waaronder
Het is onder wie bij personen, waaronder bij zaken. Er komen veel kijkers opdagen, onder wie Wim en Jeroen; zij leest een aantal vakbladen, waaronder Pluimveehouderij.

onderwijsvormen
De namen van onderwijsvormen krijgen geen hoofdletters: mavo, havo, vwo, meao, vmbo, hbo, mulo, gymnasium, roc, has, mas.

online
Aan elkaar geschreven. Tegenovergestelde: offline.

onmiddellijk
Met dubbel d en dubbel l.

ons, onze
Niet gebruiken in combinatie met: land, kabinet, regering enzovoorts. Ons land is gewoon: Nederland.

ontstaan
Met tweemaal een t: daarover ontstaat kennelijk veel misverstand. Niet: ‘onstaan’.

onverbiddelijk
Met tweemaal d en eenmaal l.

onzijdig
Naar een onzijdig zelfstandig naamwoord (met lidwoord het) wordt verwezen met het bezittelijk voornaamwoord zijn (behalve bij het meisje en het vrouwtje). Pas op voor de ‘haar-ziekte’ bij woorden als kabinet en bestuur. Het is niet ‘het kabinet en haar leden’, maar het kabinet en zijn leden. Het is niet ‘het kabinet … zij heeft besloten’, maar het kabinet ... het heeft besloten.
Namen van landen, steden, voetbalclubs en dergelijke zijn in de meeste gevallen onzijdig. Het is het Europa, het Frankrijk, het Londen, het Feyenoord. Het is Athene en zijn Olympische Spelen, Nederland en zijn cultuur, Europa en zijn problemen. Maar het is de voormalige Sovjet-Unie en haar bevolkingen de Verenigde Staten en hun rol op het wereldtoneel. Het is D66 en zijn leden, GroenLinks en zijn aanhangers.

ooit
Lelijk in combinatie met een overtreffende trap: ‘de hoogste score ooit: Het is een anglicisme (ever). Het woord kan beter worden geschrapt of worden vervangen door tot nu toe, aller tijden.

oostelijk halfrond
Geheel onderkast. Nederland ligt ten oosten van de nulmeridiaan, op het oostelijk halfrond.

oosten, Oosten
Als richtingaanduiding onderkast, als geografisch begrip met een beginkapitaal: de zon gaat op in het oosten; de Wijzen kwamen uit het Oosten.

Oostblok, Oosterburen
Deze woorden gebruiken we bij voorkeur niet. Beter is te schrijven Oost-Europa en Duitsers/Duitsland.

oosters
Met kleine letter.

op dit/het moment, op dit/het ogenblik
Meestal overbodig.

openfrontstal
Aan elkaar.

openlucht
Eén woord: in de openlucht. Ook als eerste lid in samenstellingen als de volgende, waarin het tweede lid een gebeurtenis is die in de buitenlucht plaatsvindt: openluchtbijeenkomst, openluchtconcert, openluchtfeest, openluchtfestival, openluchtmis, openluchtrecreatie, openluchttentoonstelling.

optimaal
Betekent zo goed mogelijk of het beste: hij functioneert optimaal, het weer is optimaal, een optimale prestatie. Kan niet in de vergrotende trap (optimaler) of overtreffende trap (het optimaalst, het meest optimaal) worden gebruikt. Ook niet: ‘zo optimaal mogelijk’.

organiseren
Wordt vaak verward met ‘houden’. De vereniging houdt op 1 april een ledenavond (dat is dan al eerder georganiseerd; als een club pas op 1 april zo’n avond organiseert, zal het meestal niet lukken het diezelfde dag ook te houden).

ou/au
Enkele probleemgevallen:
bouwen – (na) bauwen
brouwen – wenkbrauwen
douw-dauw
rouw-rauw
Rouwdouwer en rauwdouwer mogen beide.

oudjaar
Onderkast, evenals de afleidingen: oudejaarsavond, oudjaarsavond, oudejaarsnacht, oudjaarsnacht.

overbodige woorden
Sommige woorden worden nogal eens overbodig gebruikt. Ze voegen niets toe aan de essentie van de mededeling. Ze kunnen gemakkelijk worden geschrapt, tenzij nadere informatie noodzakelijk is.
bekend De (bekende) Amerikaanse filmster Meryl Streep; het (bekende) Londense Harrods.
beleids- Het kabinet heeft het (beleids-)voornemen; ‘dat getuigt niet van een (beleids-)visie.
bepaald(e) Door (bepaalde) opmerkingen werd zij erop attent gemaakt; ‘dat is (bepaald) niet juist.
gezamenlijk De werkgevers- en werknemersorganisaties kwamen door (gezamenlijk) overleg tot een akkoord.
in feite Door het nieuwe redactionele systeem wordt de arbeidsvreugde (in feite) verminderd.
in principe We gaan (in principe) ervan uit dat zij komen; dat is (in principe) een juiste vaststelling.
huidig De (huidige) performance van het redactionele syteem; het (huidige) prijspeil; de (huidige) grondwaterstand.
momenteel, op dit moment, op dit ogenblik Het kabinet is (momenteel, op dit moment, op dit ogenblik) bezig met; de onderzoeker werkt (momenteel, op dit moment, op dit ogenblik) aan een onderzoek.
naar/zoals bekend Johan Cruijff was (naar bekend) een goede voetballer; op 13 november 2015 werd Parijs (zoals bekend) getroffen door een terroristische aanslag.
naar verluidt In Den Haag wordt (naar verluidt) gesproken over een dreigende crisis; (naar verluidt) staat zijn positie op het spel. Deze uitdrukking behoedzaam gebruiken. Ze heeft iets weg van de wandelgangen. De bronnen moeten goed zijn.
de nodige Het redactionele systeem heeft tot (de nodige) opschudding geleid; dat heeft hem (de nodige) zweetdruppels gekost.
totaal De (totale) kosten bedragen; de koop gaat (in totaal) veertig miljoen euro kosten.
zoals De motie (zoals) die werd ingediend, kon rekenen op algemene instemming. Alleen als uit het voorafgaande blijkt dat een discussie over specifieke onderdelen van de motie heeft plaatsgevonden, is zoals op zijn plaats.

oud-katholiek, oud-Hollands
De oud-katholieke bisschop. Oud-Hollands. Met koppelteken.

Overijssel
Met dubbel s.

overleggen
Let op de werkwoordsvormen. In de betekenis van beraadslagen (met de klemtoon op de e): overleggen – overlegde – overlegd, “we hebben over het rapport langdurig overlegd, waarna we het aan de direct betrokkenen hebben overgelegd.“; in de betekenis van overhandigen (met de klemtoon op de o): overleggen – legde over – overgelegd, zeugenhouder Bart Smit: “Achterblijvende biggen kun je beter overleggen.”

over wie; waarover
Het is over wie bij personen, waarover bij zaken: kijk, daar zijn de marketingmensen over wie zo veel wordt gesproken; waarover spraken zij?